Pam Yêu Ơi Và Hiểm Họa Từ Cha Mẹ Ngây Thơ

Vài ngày trước đây trên mạng lan truyền làn sóng tẩy chay ba mẹ của "idol giới trẻ" Pam Yêu Ơi vì hành động đưa con làm khách mời tại một sự kiện công cộng. 

Trong video chia sẻ từ những người tham gia, em bé Pam mới chỉ 2 tuổi, khóc toáng lên hoặc hoảng sợ ngậm ti giả khi phải đối mặt với đám đông hàng trăm fan cuồng liên tục chỉa camera, bấm đèn flash lia lịa về phía mình. 

Pam, dù chỉ 2 tuổi, là một "idol" quen mặt với người dùng Tik Tok vì những video đáng yêu do ba mẹ đăng lên mạng từ lúc mới chào đời. Trên các kênh mạng xã hội dù Tây hay Ta thực chất đều không thiếu những em bé như thế. Thoạt đầu, ba mẹ đăng tải hình ảnh các bé chỉ với mục đích lưu giữ kỷ niệm cho con, thế rồi một số trong những em bé ấy dần dần được khoác trên mình tấm áo choàng nổi tiếng lúc nào không hay. 

Trở nên nổi tiếng đối với nhiều người là một món quà. Tuy nhiên nếu nhận món quà ấy từ khi còn tấm bé, sự nổi tiếng chẳng khác nào một chiếc áo choàng ngoại cỡ khiến em bé ấy vùng vẫy trong hoảng loạn và luống cuống. 

Thực chất, không cần phải chờ tới lúc trở nên nổi tiếng, trong giai đoạn các mạng xã hội bùng nổ như hiện nay, việc cha mẹ công khai hình ảnh và thông tin đã vô tình đẩy con vào những hiểm họa khôn lường. 

Đơn giản và dễ thấy nhất là, bạn đang cho phép tất cả mọi nguời, bao gồm những người tồi tệ nhất, truy cập hình ảnh và video của con mình. 

Có thể bạn và người thân sẽ thấy hình ảnh con say ngủ, làm mặt xấu, "chu chu" hay nhăn nhó khóc lóc thật đáng yêu, nhưng không phải tất cả những ánh mắt chằm chằm vào con trên không gian mạng đều có suy nghĩ thuần túy như vậy. Sẽ thế nào nếu đằng sau những cái thả tim, nút like kia là những kẻ b.iến t.hái, rình rập, b.ắt c.óc,... Mọi chuyện sẽ thế nào nếu con lớn lên và đối mặt với những kẻ sử dụng chính hình ảnh của con, những hình ảnh mà con bị tước quyền đồng ý đăng tải và không mong muốn để mọi người nhìn thấy, để q.uấy r.ối và bắt nạt?

Giờ đây, với sự phát triển của AI, không khó để mường tượng ra những hiểm họa khi hình ảnh bụ bẫm dễ thương của con bị rơi vào tay của người có ý định xấu. Nhẹ thì là những meme chọc cười bị hàng nghìn người lưu lại và lan truyền vượt tầm kiểm soát. Nặng thì là những hình ảnh chế dung tục, phản cảm hay thâm chí k.hiêu d.âm. Mới chớm nghĩ đến đã thấy lạnh cả sống lưng.

Để hiểu rõ hơn về điều này, bạn có thể xem video gây sốc dưới đây do công ty viễn thông Deutsche Telekom của Đức thực hiện, nói về việc một bé gái 9 tuổi bị sử dụng hình ảnh được chia sẻ trên trang cá nhân của ba mẹ để tạo ra những phiên bản deepfake cực kỳ tồi tệ, ảnh hưởng đến cả tương lai khi em trưởng thành:

 Deutsche Telekomgây sốc do công ty viễn thông Đức Deutsche Telekom

Nếu nói sự mất kiểm soát về hình ảnh và thông tin là mặt nổi của tảng băng, chi phí chìm bắt buột em bé phải gánh chịu chính là những bất ổn về tâm lý, sự tự do và cơ hội được phát triển bình thường. 

Khi toàn bộ cuộc sống "được" biến thành một cuốn phim trình chiếu cho vô vàn người lạ, tác động ảnh hưởng đến em bé chẳng thể nào tích cực hết được. 

Bạn có bình yên không khi đi đâu cũng có người chăm chăm giơ điện thoại chụp hình mình, ồ ạt hỏi những vấn đề về đời sống riêng tư, tiếp cận mình không phải vì mục đích đơn thuần?

Bạn có tự do khi mọi nơi mình đi đến, mọi việc mình làm đều có thể bị người khác âm thầm quay phim lại, dòm ngó, bán tán? 

Bạn có thể nào thoải mái và yên tâm vào tương lai khi mọi hoạt động xung quanh mình thực chất được tạo ra để tiếp tế, nuôi dưỡng sự nổi tiếng -"được cha mẹ ban cho" và"vì tương lai của chính mình"- trên một không gian hư ảo, để rồi phần nào phụ thuộc vào không gian đầy những biến số ấy. Những bậc cha mẹ ngây thơ đôi khi quên mất rằng sự nổi tiếng này có thể thay thế bằng một xu hướng nhất thời khác, hay trong sơ xuất bị lật ngược thành cơn bão tẩy chay mà không một ai có thể kiểm soát được. 

Trước một tương lai đầy biến số trên, khó có thể lường được những điều tiêu cực sẽ đưa ta đến nơi đâu. Càng không thể biết trước những đứa trẻ hết sức non nớt, chưa được chuẩn bị kỹ càng các kỹ năng để đối phó và thích ứng với thời cuộc, sẽ trở nên như thế nào.

Con người có thể ngây thơ một đôi lúc nào đấy trong đời. Nhưng làm ba mẹ xin hãy tìm mọi cách để đừng ngây ngô như thế nữa. 

Vì tương lai con trẻ không gánh nỗi hậu quả từ sự ngây thơ ấy đâu. 

Thanh

25/9/2024